Wat is frivolité?
Frivolité (in het Engels heet dit tatting) is het maken van geknoopt kant, bestaand uit ringetjes en boogjes met picots die met elkaar worden verbonden op een dusdanige manier dat je prachtige patronen krijgt. Je werkt met zogenaamde shuttles (in het Nederlands ook wel schuitjes genoemd) en garen dat geschikt is voor deze techniek. Het zijn dus eigenlijk allemaal knoopjes die je maakt rond een basisdraad.
Er is ook een manier van frivolité maken met een naald, in het Engels needle tatting genoemd, maar dat heeft een aantal beperkingen die frivolité met shuttles niet heeft. Het is wel makkelijker te leren, maar met de tutorials hier, en wat doorzettingsvermogen, gaat het vast lukken! Ik ben ook ooit met de naald begonnen, en later overgestapt op shuttles omdat ik teveel mooie projecten voorbij zag komen die ik met de naald niet kon maken (voorzover ik weet…).
Gewoon doen en doorzetten!
Ik moet bekennen dat ik de shuttles in het begin weleens uit het raam wilde gooien, maar ik heb toch doorgezet! Als je het eenmaal te pakken hebt, maak je de knopen bijna zonder nadenken! Het is het kweken van ‘muscle memory’, dat je handen gewoon weten wat je moet doen! Lukt het even niet in het begin? Doe dan elke dag even 10 minuutjes, en leg het dan weer weg. En voelt het goed en begin je vooruitgang te voelen? Ga dan wat langer door! Als je haakt of breit kun je je misschien herinneren dat dat ook een heel proces is geweest van doen doen doen. Dat geldt dus ook voor frivolité. Ook voor het gelijkmatig werken is gewoon oefening nodig! Net als bij haken of breien. En je bent nooit te oud om te leren! Ik ben er ook pas mee begonnen toen ik waarschijnlijk begin 50 was, dus ik ben misschien geen supertatter 🙂 , maar het is zo mooi en leuk om te doen, dat leeftijd geen rol zou moeten spelen! Dus gewoon doen!
Engelse terminologie
Vanaf dit punt noem ik de techniek niet meer ‘frivolité’. Ik zal het tatting noemen. Ook voor de steekjes zal ik de Engelstalige termen gebruiken. Er is op het internet gewoon zoveel meer te vinden als je zoekt naar ’tatting’! Van sommige technieken weet ik niet eens of daar wel Nederlandstalige termen voor zijn, en ik vind het eerlijk gezegd een beetje vreemd om dat dan te gaan ‘verNederlandsen’.
Wat heb je allemaal nodig?
Shuttles
Dit is een overzicht van shuttles die ik heb. Je hebt ze in diverse verschillende uitvoeringen, en het hangt van jezelf af welke je het fijnst vindt werken.
- De lichtroze en de blauwe shuttle zijn mijn persoonlijke favorieten. Dit zijn shuttles van het merk Clover, en ze hebben een scherp puntje. Dat is super handig als je wat steekjes moet uithalen, en ze kunnen worden gebruikt om een draadje door een picot op te pikken als het picotje groot genoeg is. Let op dat je geen goedkope namaak koopt! De puntjes van de namaak versies zijn ontzettend bot (ik spreek uit ervaring!) en dat is heel vervelend. Verder is het vullen van de shuttles heel fijn.
- De twee bruine shuttles links zijn ook prima, maar missen dat handige opstaande puntje. Nadeel van deze shuttles vind ik dat ze lastiger te vullen zijn, omdat de punten zeer strak op elkaar zitten, waardoor het draad / garen lastig door te voeren is. Deze zijn merkloos, en wel goedkoper.
- De ‘houtachtige’ shuttle (naast de blauwe) heeft een spoeltje in het midden waar het garen op wordt gevuld. Dat kun je dus op de naaimachine zetten. Het oprollen en afrollen van je garen tijdens het werken gaat wat anders. Sommigen gebruiken een rubber matje waarbij ze het spoeltje, dat ietsje uitsteekt, op- of afrollen tijdens het werken.
- De donkerroze en grijze shuttle hebben net als de vorige shuttle een spoeltje in het midden. Het spoeltje kan op de achterpunt van de shuttle worden geplaatst voor het opwinden van het garen. Eerlijk gezegd heb ik nog niet geprobeerd of ze passen op het mechanisme van mijn naaimachine voor het opwinden van het garen. Fijn is dat ze aan de punt een klein haaknaaldje hebben voor het doorhalen van garen door picotjes heen. En wat fijn is, is dat er losse spoeltjes voor verkrijgbaar zijn! Je hebt zo vaak wat garen over, en met voldoende spoeltjes kun je een tijdje voort! Deze zijn van het merk Aerlit.
- De lichthouten shuttle rechtsboven is een shuttle waar relatief veel garen op kan. Extra geschikt ook as je met kraaltjes gaat werken.
- De hele grote rode shuttle linksboven is een Tatsy shuttle. Deze wordt gebruikt als je met dikker garen werkt, maar je kunt hem ook gebruiken als je met veel kralen gaat werken. Dit is niet een erg fijne shuttle om mee te werken door zijn formaat, maar voor beginners zeker geen afrader!
Ik zal de nodige tutorials met een dik garen maken, zodat je heel goed kunt zien wat er gebeurt en wat je moet doen. Daarvoor zal ik de Tatsy shuttle geregeld gebruiken. Maar voor mijn gewone projecten gebruik ik de kleinere shuttles.
Haaknaalden
Ik gebruik hele fijne haaknaalden, 1.00 en 1.50 mm. Deze gebruik ik om garen door een picot heen te halen. Stem je haaknaald altijd af op het garen dat je gaat gebruiken. Bij de tutorials ga ik met dik macramé nylonkoord werken, en dan is een 1 mm naald natuurlijk onhandig. Maar voor het reguliere werk met fijn garen kun je hiermee goed uit de voeten. Clover heeft zelfs haaknaalden die tot 0.5 mm gaan, dus mocht het nodig zijn omdat je met superfijn garen werkt, dan kun je nog dunnere haaknaalden kopen.
Overige tools
Verder heb je een heel fijn schaartje nodig. Als je je garen moet afknippen wil je dit zo dicht mogelijk op je werk doen, zodat je geen garenpuntje ziet uitsteken, dus gebruik geen keukenschaar oid.
Een fijne naald heb je ook nodig als je gareneindjes moet wegwerken. Uiteraard moet je de dikte van je naald afstemmen op de dikte van het garen waarmee je werkt.
Paperclip of een steekmarkeerder. Je ziet hier een soort ‘veiligheidsspeldje’ zonder extra gewikkeld rondje aan het uiteinde, in het engels heet dit een coiless of coilless safety pin. Soms moet je even een ‘nep’picotje maken, of op een plekje een opening vasthouden waar je later nog doorheen wilt werken. Dit kan handig zijn daarvoor.
Picot maatjes of picot gaages
Voor het maken van picots kun je speciale maatjes gebruiken. Heb je dit echt nodig? Nou, nee, maar als je zo’n pietje precies bent als ik, en je wilt dat je picots er gelijkmatig uitzien, dan is dit een heel fijn hulpmiddel. Je kunt picots ook maken door de grootte in te schatten, dat werkt absoluut sneller, en de puristen onder ons vinden dat je het eigenlijk gewoon moet leren inschatten, maar ik vind het simpelweg fijn om ze te gebruiken. Ik heb de Clover picot gauges, maar er zijn ook andere tools die ik persoonlijk minder prettig vind om mee te werken. Je kunt ook zelf maatjes maken van een stukje plastic dat je uitknipt (gebruik bijvoorbeeld de plastic kaartjes om borduurgaren op te wikkelen) of maak ze van stevig karton. Het laatste zal sneller ombuigen en stuk gaan, maar het kan. Schrijf op de maatjes wel hoeveel mm breed ze zijn!
Restjes bewaren
Vaak heb je kleine restjes garen over. Ik bewaar deze stukjes om een vlindertje van te maken (leuk om weg te geven!) of ik verzamel het voor het maken van kleurige tatting armbandjes.
Je kunt het garen natuurlijk rond een opgerold stukje papier wikkelen, maar wat ik erg handig vind zijn de kleine clips die worden gebruikt om broodzakjes te sluiten. Ik knip er een extra sleufje in om het garenuiteinde in vast te klemmen, zodat ze niet afrollen. Ik stop ze in een plastic ziploc zakje, en ik gebruik per garensoort en merk een eigen ziploc zakje.
Garen
Op een aparte pagina zal ik meer vertellen over het te gebruiken garen: klik hier.